به حکم استانداری قدیمی‌ترین باغ گیاه‌شناسی ایران در شرف تخریب

استانداری مازندران در نامه‌ای دستور تخریب باغ گیاه‌شناسی نوشهر که اولین باغ پژوهشی و اکولوژیک ایران و خاورمیانه است را صادر کرد و تخریب این باغ ۳۵ هکتاری قرار است از بامداد چهارشنبه، پنجم تیر، اجرا شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، این دستور در حالی صادر شده که اقدامات قضایی برای جلوگیری از تخریب‌های قبلی که توسط اداره کل بنادر نوشهر در این باغ صورت گرفته بود هنوز جریان دارد.
باغ گیاه‌شناسی نوشهر با درختانی با عمر ۹۰ تا ۲۰۰ سال، ۶۱ سال پیش به عنوان اولین باغ پژوهشی و اکولوژیک در ایران و خاورمیانه ساخته شد و به مرور شهرتی جهانی یافت.
خطر تخریب این باغ از ۱۰ سال گذشته وجود داشته و اداره بنادر نوشهر روز هشتم آبان ۸۹ اقدام به تصرف بخشی از این باغ و تخریب بیش از ۳ هکتار از عرصه‌های این باغ کرد که با مقاومت فعالان محیط‌ زیست و ارجاع این پرونده به دادگاه از این اقدام جلوگیری شد.
گزارش‌ها اما حاکی است که استانداری مازندران هم‌اینک دستور داده که به منظور «اجرای مصوبه دولت مبنی بر احداث راه دسترسی بندر نوشهر به کمربندی» این باغ تخریب شود، اقدامی که وکیل باغ گیاه‌شناسی آن را خلاف قانون می‌داند.
غلامعلی ریاحی، وکیل باغ گیاه‌شناسی، در مورد دستور استانداری مازندران برای تخریب این باغ به خبرگزاری مهر گفت: «در این خصوص نامه‌ای را به دادستان عمومی نوشهر ارسال کردیم. در این نامه آمده است که این اقدام استانداری خلاف قانون بوده و در هفته قوه قضائیه درخواست داریم به این پرونده به سرعت رسیدگی شود.»
همچنین محمد امینی، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، نامه‌ای خطاب به عیسی هاشمی، معاون عمرانی استانداری، نوشته که در آن آمده است: «برای صدور چنین دستوری نیاز به موافقت معاونین رئیس دولت و وزراست و در صورت این اقدام قطعا پیگیری قانونی سنگین‌تری در انتظار شما و ماموران و عامرین خواهد بود.»
در باغ گیاه‌شناسی نوشهر ۱۴۰۰ گونه گیاه، از جمله بسیاری از گیاهان دارویی کشت می‌شود و تنها پایه بلوط چوب‌پنبه در ایران، و قدیمی‌ترین پایه‌های درختان دارتالاب و ژینکو در آن قرار دارد.
تخریب این ایستگاه پژوهشی گیاه‌شناسی در حالی صورت می‌گیرد که این باغ به عنوان یک اثر ملی به شماره ۱۷۷۹۵ در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور نیز ثبت شده است.
مجموعه کشت درخت و درختچه این باغ گیاه‌شناسی از سال ۱۳۳۱ پایه‌گذاری شده است، اما قدمت ایستگاه تحقیقات گیاهی نوشهر به سال ۱۳۱۰ یعنی ۸۲ سال پیش می‌رسد.
باغ گیاه‌شناسی نوشهر با تلاش دکتر حبیب‌الله ثابتی، گیاه‌شناس و جنگل‌شناس برجسته ایران، و گروهی از همکاران او ساخته شد و خاک بخش‌هایی از آن با دست و فرغون از مکان‌های دیگر که سنگ‌ریزه نداشت آورده شد.

درخواست سمن‌ها از رئیس جمهور منتخب برای جلوگیری از تخریب باغ گیاه‌شناسی
پس از آنکه استانداری مازندران دستور از سر گیری عملیات راه‌سازی در باغ گیاه‌شناسی نوشهر را صادر کرد، این بار سازمانهای مردمی فعال در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، در نامه‌ای خطاب به حسن روحانی رئیس جمهور منتخب، به عنوان نخستین اقدام دولت تدبیر و امید، خواستار توقف این عملیات در دولت یازدهم شدند.
به گزارش خبرگزاری مهر، در این نامه آمده است: باغ گیاه‌شناسی نوشهر مجدداً در آستانه تخریب و تغییر کاربری به دلیل احداث جاده کمربندی و توسعه بندر نوشهر قرار گرفته است.

خطری که 11 سال است موجودیت این باغ را تهدید می‌کند، اما تاکنون هربار که تصمیم بر تخريب آن بسیار جدی شده است، با مقاومت فعالان محیط‌زیست، منابع طبیعی، پژوهشگران، کارشناسان و اغلب مدیران این بخش توانسته از خطر برهد و همچنان نفس تازه کند تا نوبتي دیگر و نبردی دیگر.
این‌ بار ولی ظاهرا می‌خواهند با هماهنگی استانداری مازندران و چراغ سبز سطوح عالی دولت در روز چهارشنبه 5 تیرماه 1392 اقدامهای لازم را برای انجام تصمیمی که بیش از یک دهه برای عملی کردن آن روزشماری می‌کردند، عینیت بخشند. اگر این اتفاق رخ دهد، بی‌شک یک فاجعه بزرگ در بخش تاریخ پژوهشی منابع طبیعی ایران رقم خواهد خورد، چرا که در بخش منابع طبیعی، هیچ‌ عرصه پژوهشی دیگری در ایران وجود ندارد که قدمت تأسیس به سال 1310 برسد و در آن درختانی وجود داشته باشد که تا 200 سال از عمرشان بگذرد.

افزون بر کارکرد موزه‌ای باغ و داشتن پایه‌هایی کهنسال از بلند مازو، نمدار، توسکا و ممرز؛ تنها پایه بلوط چوب‌پنبه در ایران، قدیمی‌ترین پایه‌های دارتالاب و ژینکو در کشور، 25 گونه کاج و حدود 30 گونه اکالیپتوس هم در این عرصه 35 هکتاری وجود دارند؛ عرصه‌ای که به دلیل حساسیت بی‌مانند و ارزش والایش به عنوان یک اثر ملی به شماره 17795 در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ثبت شده است.

همچنین تنها مکانی در جهان که دو گونه جدید و منحصر به فرد، یعنی اسپیره نوشهری و افرای مازندرانی به‌طور همزمان در آن زیست می‌کنند، باغ گیاهشناسی نوشهر است.
در این نامه خطاب به رئیس جمهور منتخب آمده است: همانطور که ملاحظه می‌فرمایید در ایران و برای ما فعالان، پژوهشگران و کارشناسان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست، باغ گیاه‌شناسی نوشهر سمبل هویت، استقلال، اهمیت و شخصیت اجتماعی‌مان است.

آن عرصه 35 هکتاری باید حفظ شود تا مشخص شود که در ایران، منابع طبیعی، محیط زیست، پژوهشگران و دوستدارانش حرمت دارند و هرگز منافع معنوی آنها در پای احداث یک جاده کمربندی که می‌توان به راحتی و با احداث یک پل هوایی یا مسیری در جنب باغ، جایگزینش کرد، قابل معاوضه نیست.

باغ نوشهر باید بماند تا جهانیان و فرزندان این آب و خاک بدانند که وجود اصل 50 قانون اساسی ما، صرفا یک ژست محیط‌زیستی نبوده و نخواهد بود.
انجمن اعضای هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
انجمن پایشگران محیط زیست ایران
انجمن محیط زیستی تسنیم
انجمن دیده بان کوهستان
انجمن كوه نوردان ايران
انجمن دوستداران دماوند
جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست
كانون عالي گسترش فضاي سبز و حفظ محيط زيست
انجمن حمايت از حيوانات
انجمن ارزيابي محيط زيست